Hoe kan ik mijn examen goed leren? Examentips!

Centrale examens in 2022

In mei 2022 maken leerlingen in het vmbo, havo en vwo de centraal examens. In dit overzicht van Examenblad staat op welke dagen en tijden de centraal examens zijn ingeroosterd. In dit artikel staan examentips die helpen bij het leren van de examenstof en voor tijdens de examens.

Stap 1: Rustige omgeving

• Werk altijd op een rustige plek, bijvoorbeeld op je eigen kamer of in een bibliotheek. Zet je mobiele telefoon uit, zodat je minder afleiding hebt.
• Zorg voor een opgeruimd bureau of tafel en leg alleen de spullen neer die je nodig hebt, zoals boeken, een schrift, laptop en rekenmachine. Rondslingerende die je niet nodig hebt kunnen je aandacht namelijk afleiden.

Stap 2: Examentips voor planning en concentratie

• Maak een maand voor de start van de centraal examens een planning, waarbij elk vak voldoende aan de beurt komt. Reserveer hierbij meer tijd voor het vak of de vakken waar je moeite mee hebt. Voor een overzichtelijke planning verdeel je het werk per uur, dag, week en maand in hapklare brokken. Bedenk daarnaast of je ook oefenstof gaat gebruiken. In dit geval moet je namelijk op tijd een examenbundel aanschaffen of lenen bij de bibliotheek.
• Houd je aan je planning. Ook als je een vak in de beschikbare tijd niet geheel denkt te beheersen, ga dan toch door met het volgende geplande onderdeel. Mocht je aan het eind door meevallers tijd over hebben dan kun je weer terug naar het gedeelte dat je nog onvoldoende beheerst. Zo voorkom je dat het laatst geplande vak helemaal in de verdrukking komt.
• Werk steeds een bepaalde periode geconcentreerd door, bijvoorbeeld een uur. Pauzeer vervolgens tien minuten en strek even je benen. Maak de pauze niet langer of korter dan je met jezelf hebt afgesproken. Na twee keer een uur geconcerteerd werken en een korte pauze, neem je iets langer rust, bijvoorbeeld twintig minuten. Na drie keer een uur neem je een echte serieuze pauze. Tip: zet een alarm voor de duur dat je gaat leren of pauze neemt, zodat je je aan je eigen planning houdt.

Stap 3: Oefenen

• Oefen met oefenexamens op het tijdstip dat je het examen moet maken. Of het nou ’s ochtend is of ’s middags. Bij het echte examen moet je presteren, wen aan het tijdstip.
• Oefen met oefenexamens binnen de tijd die je voor het examen hebt. Controleer aan welke vraag je teveel tijd hebt besteed of waar je juist meer tijd aan had moeten besteden.
• Bespreek examenstof of oefenexamens met andere leerlingen. Wat voor jou lastig is, begrijpt iemand anders misschien heel goed. Zo leer je van elkaar.

Lees voor een goede voorbereiding op de centraal examens Nederlands vmbo en havo/vwo:

• ‘Oefenen voor centraal examen Nederlands vmbo’
• ‘Leesvaardigheid en argumentatie oefenen voor centraal examen Nederlands havo en vwo’

Stap 4: Ontspanning

• Zorg voor voldoende ontspanning tussendoor. Zo voorkom je dat je hoofd ‘vol’ zit. Maak bijvoorbeeld een praatje, ren een rondje, geniet van de rust in de tuin, dans op een lekker muziekje enzovoort.
• Tijdens je pauze verwerkt je brein het geleerde op een onbewuste manier, waardoor je daarna weer verder kunt met nieuwe stof.
• Even sportief bewegen in je pauze helpt vaak heel goed tegen (beginnende) spanning. Maar wees je je er ook van bewust dat lichte spanning voor de examens helemaal niet erg is en vooral gezond. Bovendien zorgt een lichte spanning voor extra focus en concentratie.

Stap 5: Examentips tijdens het leren

• Werk actief: maak je eigen schema’s en samenvattingen. Denk ook aan het zogenaamde ‘Mind Mappen’, een methode om grote hoeveelheden stof in relatief kleine overzichten weer te geven. Zo’n overzicht bevat vaak vormen of figuren en soms zelfs tekeningen: op die manier onthouden de meeste mensen de leerstof gemakkelijker. Ook in gewone schema’s werken tekeningen, figuren en pijlen meestal beter dan kale tekst.
• Begrijpen is méér dan uit je hoofd leren. Bedenk zelf nieuwe voorbeelden. Maak zelf vragen. Zoek verbanden tussen paragrafen en hoofdstukken. Vraag je van tevoren af: ‘Wat voor soort vragen kan ik verwachten?’ Maak zelf een aantal van dat soort vragen over de stof. Oefen met oude examens en proefwerken.
• Na een warme/zware maaltijd kan leren nog wel eens een stuk moeilijker zijn. Herken je dit? Zorg dan dat je voor het eten klaar bent. Beloon jezelf als je je aan een afspraak met jezelf gehouden hebt.

Stap 6: Examentips vlak voor het examen

• Neem voldoende nachtrust. Laat je voor de zekerheid ook door een ander wekken, dan lig je dáár in elk geval niet meer van wakker. Eet ’s ochtends voor je examen een voedzaam ontbijt.
• Zorg dat je voor alle examens de benodigde spullen bij de hand hebt, zoals een rekenmachine of een woordenboek. Zorg ook dat je weet welke spullen je bij een examen mag meenemen.
• Vermijd opgewonden groepjes die vóór of zelfs ín de toetsruimte nog van alles aan elkaar aan het vragen en vertellen zijn. Dit kan stress of paniek veroorzaken.

Stap 7: Tijdens het maken van het examen, de laatste examentips

• Neem een toets altijd eerst helemaal door: hoeveel vragen zijn er en hoeveel bladzijden? Zo voorkom je dat je bijvoorbeeld een vraag op de laatste bladzijde vergeet te maken. Maak vervolgens eerst de vragen die je makkelijk aankunt. Maak daarna pas de vragen die je iets lastiger vindt. Bewaar de lastigste vragen voor het laatste moment.
• Als je bij het examen de formule, theorie of het antwoord bij een vraag niet weet, sla de vraag dan even over en ga rustig verder.
• Vergeet niet dat je je zo goed mogelijk hebt voorbereid. Meer kun je nu niet meer doen. Heb vertrouwen in je voorbereiding en in jezelf.