Tot welke leeftijd ben je leerplichtig?
Leerplichtig tot en met het schooljaar waarin je zestien jaar wordt
De leerplicht stopt in principe bij zestien jaar, maar niet gelijk op de 16e verjaardag. Een jongere moet het schooljaar waarin hij of zij zestien jaar wordt gewoon afmaken (art. 3 lid 1 sub b Lpw). De leerplicht is nog steeds een serieuze plicht, want de leerplichtambtenaar controleert meestal nog strenger als het gaat om middelbare scholieren. Denk bijvoorbeeld aan de politie die scholieren tijdens schooltijd in de stad tegenkomt en hiervan melding maakt bij de gemeente of school.
Voor vrijwel de meeste leerlingen verandert er vanaf zestien jaar niet zoveel voor het schoolgaan. Zonder startkwalificatie moet je namelijk gewoon nog naar school tot je achttiende verjaardag.
Leerplichtig vanaf vijf jaar
Als ouder of verzorger schrijf je je kind uiterlijk rond de vijfde verjaardag in bij een school. Je kind bezoekt daarna deze school ook regelmatig (art. 2 lid 1 Lpw). Dit is een serieuze plicht, want de leerplichtambtenaar controleert of kinderen zijn ingeschreven en niet spijbelen.
Verlengde leerplicht tot aan startkwalificatie of achttiende verjaardag
Zonder startkwalificatie moeten leerlingen nog langer naar school. Een startkwalificatie is een diploma voor vwo, havo of mbo niveau 2 of hoger. Veel jongeren hebben nog geen startkwalificatie als ze zestien jaar zijn. Daarom is de kans groot dat je dan nog gewoon op school zit. Zonder een startkwalificatie moet je naar school tot je achttiende verjaardag (art. 4b Lpw). Deze verplichting vervalt direct zodra je eerder een diploma haalt (art. 3 lid 1 sub b Lpw).
Voorbeeld A: je zit op het vmbo en wordt in oktober zestien jaar. Dan moet je nog steeds naar school, want je hebt nog geen startkwalificatie. Je kan naar het mbo, soms kan je doorstromen naar het havo.
Voorbeeld B: je hebt een havo-diploma en stroomt door naar het vwo. Je mag ieder moment stoppen, want je hebt al een startkwalificatie. Je kan dan bijvoorbeeld met een hbo-opleiding starten of een tussenjaar nemen.
Voorbeeld C: je volgt een mbo-opleiding niveau 2. Je wordt op 13 mei achttien jaar. Daarom mag je vanaf 13 mei pas stoppen met de opleiding, want jouw vmbo-diploma geldt niet als startkwalificatie.
Meer informatie over de kwalificatieplicht staat in: ‘Wat betekent kwalificatieplicht?’.
Uitzonderingen kwalificatieplicht
Soms hoeven leerlingen niet meer naar school, terwijl ze nog geen achttien jaar zijn. Bijvoorbeeld voor leerlingen:
- die het praktijkonderwijs hebben verlaten (art. 4a lid 2 Lpw jo. art. 2.59 lid 2 WVO 2020;
- uit het voortgezet speciaal onderwijs met een uitstroomprofiel arbeidsmarkt of dagbesteding (art. 4a lid 2 Lpw jo. art. 14 lid 1 onder b en c WEC).
OCO krijgt regelmatig de vraag hoeveel uren minderjarigen mogen werken naast schooltijd. Dat ligt een beetje aan de situatie. In principe moet je gewoon je lesuren volgen en een bijbaantje in de avond of het weekend is prima. Sommige jongeren hebben een getuigschrift waaruit blijkt dat ze niet meer verder hoeven te studeren. Jongeren voorbereiden op een betaalde baan is zelfs één van de doelen van de praktijkschool.
Voortijdig schoolverlaters (VSV)
Een voortijdig schoolverlater is iemand tussen de achttien en 23 jaar die stopt met school, maar nog geen startkwalificatie heeft. De gemeente helpt jongeren met een plan om weer een opleiding te volgen of bij de uitstroom naar werk. Meer informatie over schoolverlaters staat in het artikel ‘Wat zijn voortijdig schoolverlaters?’.
Melden voortijdig schoolverlaten
Gemeenten en scholen werken samen om voortijdig schoolverlaten onder jongeren tussen de achttien en 23 jaar tegen te gaan. Gemeenten weten om welke jongeren het gaat, omdat scholen verplicht zijn om bij de gemeente te melden welke leerlingen en mbo-studenten stoppen met een opleiding of vier weken zonder geldige reden niet naar school gaan (art. 21a Lpw).
