Wat doet een leerplichtambtenaar?

Leerplichtambtenaar

Een leerplichtambtenaar werkt voor de gemeente en controleert of ouders en leerlingen zich aan de leerplicht en kwalificatieplicht houden (art. 16 Lpw).

In Nederland zijn kinderen tussen de vijf en zestien jaar leerplichtig (art. 3 Lpw). Dat betekent dat zij ingeschreven moeten staan op een school en die volgens het schoolrooster bezoeken. Daarnaast zijn alle jongeren tussen de zestien en achttien jaar kwalificatieplichtig: zij moeten naar school tot zij minimaal een diploma hebben op niveau mbo-2, havo of vwo.

Wat doet een leerplichtambtenaar?

Een leerplichtambtenaar heeft drie wettelijke functies, namelijk:

• Leerlingen stimuleren om (weer) naar school te gaan (art. 22 lid 1 Lpw);
• Beoordelen van vrijstellingen (art 14 lid 3 Lpw);
• Handhaven bij schoolverzuim (art. 22 lid 2 en 3 Lpw).

Stimuleren

Een leerplichtambtenaar stimuleert kinderen en jongeren om (weer) naar school te gaan. Bijvoorbeeld door mee te denken over oplossingen en te informeren over het scholenaanbod.

Vrijstelling geven

Een leerplichtambtenaar kan vrijstelling geven, zodat een leerplichtige leerling (tijdelijk) niet naar school hoeft.

Handhaven

Een leerplichtambtenaar heeft op grond van de wet de ruimte om schoolverzuim te onderzoeken (art. 22 lid 1 Lpw). Daarnaast beschikt hij of zij over de cijfers van in- en uitschrijvingen (art. 18 Lpw).

Proces-verbaal

Als ouders en leerlingen zich niet aan de leerplicht of kwalificatieplicht houden, gaat de leerplichtambtenaar met hen in gesprek. Als dit geen effect heeft maakt de leerplichtambtenaar een proces-verbaal op (art. 22 lid 1, lid 2 en lid 3 Lpw.).

Hierin staat hoe vaak en waarom een leerling verzuimt. Vervolgens stuurt de leerplichtambtenaar het proces-verbaal naar de officier van justitie. De officier van justitie is een medewerker van het Openbaar Ministerie. Hij bekijkt wat er moet gebeuren met een leerling die de leer- of kwalificatieplicht overtreedt.

Gemeentelijke instructie

Naast de drie wettelijke functies (stimuleren, vrijstelling geven en handhaven), stelt iedere gemeente een instructie vast (art. 16 lid 4 Lpw). Hierin staat hoe leerplichtambtenaren de taken moeten uitvoeren. Maar er staat bijvoorbeeld ook in hoe zij moeten omgaan met signalen van huiselijk geweld en kindermishandeling. De protocollen kunnen per gemeente verschillen.

Amsterdamse afspraken schoolverzuim

In Amsterdam zijn via de eigen Instructie Leerplichtextra gemeentelijke afspraken gemaakt om schoolverzuim te bestrijden. De taakverdeling is als volgt:

• De leerplichtambtenaar signaleert het als een school zich niet aan de wet houdt – bijvoorbeeld schoolverzuim niet melden of schooluitval niet voorkomen. Vervolgens meldt hij dit aan de teammanager leerplicht of leerplichtconsulent.
• De teammanager adviseert scholen om tot oplossingen te komen voor schoolverzuim of schooluitval.
• De leerplichtconsulent onderzoekt de scholen structureel en incidenteel aan de hand van de regels van de Inspectie van het onderwijs en brengt daarvan verslag uit.

Daarnaast staat in de gemeentelijke instructie op welke wijze leerplichtambtenaren, teammanagers en leerplichtconsulenten samenwerken met andere organisaties en gemeenten. Zo werken zij onder andere samen met de samenwerkingsverbanden voor passend onderwijs, politie, justitie, OKA’s (ouder- en kind adviseur) en de Raad voor de Kinderbescherming.

Contact met leerplichtambtenaar

Lukt het niet om naar school te gaan? Neem dan tijdig contact op met een leerplichtambtenaar. Een leerplichtambtenaar biedt namelijk vaak een luisterend oor en denkt actief met ouders en jongeren mee om tot een oplossing voor het verzuim te komen. Op die manier kan een zware maatregel, zoals een proces-verbaal, soms voorkomen worden.

Ook als uw leerplichtige kind (nog) niet staat ingeschreven op school neemt u contact op met de leerplichtambtenaar. Dit kan via:

• Telefoon: 020 251 8010 (op werkdagen van 9.00 tot 17.00 uur);
• Per mail: leerplicht@amsterdam.nl.

Leerplichtorganisatie

De leerplichtambtenaren in Amsterdam werken niet alleen. Zo zijn er naast de leerplichtambtenaren bijvoorbeeld ook adviseurs werkzaam die scholen helpen bij het ontwikkelen van een goed verzuimbeleid.

Leerplichtassistent

De afdeling leerplicht van de gemeente Amsterdam organiseert regelmatig acties, bijvoorbeeld rond luxeverzuim, te laat komen en spijbelen. Bij deze acties worden de leerplichtambtenaren meestal ondersteund door leerplichtassistenten. Zij gaan in opdracht van de leerplichtambtenaar bijvoorbeeld op huisbezoek, zodat zij kunnen controleren of een leerling thuis is.

Meer informatie

Meer informatie over vrijstellingen en (ongeoorloofd) schoolverzuim staat in de volgende artikelen:

• ‘Hoe krijg ik verlof van school voor mijn kind?’;
• ‘Wat zijn de gevolgen van ongeoorloofd verzuim?’ ;
• ‘Wat zijn bij schoolverzuim de verschillen tussen absoluut, relatief, luxe- en signaalverzuim?’ .

Meer weten over de leerplichtwet? Lees dan: ‘Samenvatting leerplichtwet’.