Maak plaats voor talent (2): Informatie, kwaliteit en actie gevraagd

Op 26 mei 2008 organiseerde OCO in samenwerking met het ouderplatform gymnasiumvooriedereen een debat in de Raadszaal met als titel Toegang tot de top. Bezorgde ouders, rectoren en bestuurders van Amsterdamse gymnasia en scholengemeenschappen met een gymnasiumafdeling, beleidsmakers van DMO en de hoofdinspecteur VO discussieerden over lotingperikelen, onderwijskwaliteit, gebrekkige aansluiting tussen vraag en aanbod en de maatschappelijke opdracht van scholen. Een verslag van dit debat vindt u in ons pamflet Maak plaats voor talent. De trend was bekend, aan oplossingen zou eendrachtig worden gewerkt.

Alleen maar erger
Een jaar later lijken de schoolbesturen en de gemeente nog verder achter de feiten aan te lopen. Afgaande op berichten uit Het Parool is het aantal overaanmeldingen ten opzichte van vorig jaar meer dan verdubbeld. Het Amsterdams Lyceum èn het Barlaeus hebben een extra klas gevormd en nog ligt het aantal overaanmeldingen op de gymnasia alleen al op 90 leerlingen. Het Parool bericht dat daarnaast het Fons Vitae met honderd overaanmeldingen geconfronteerd is en andere scholen nog met enige tientallen overaanmeldingen voor vwo, havo, mavo en vmbo-basis en -kader.

Ouders genegeerd
Bezorgde ouders uiten hun zorgen en stellen vragen via het platform gymnasiumvooriedereen.nl en een groep verontruste ouders probeert via een gerechtelijke procedure ongelijke plaatsingskansen tussen kinderen uit Amsterdam en daarbuiten aan te vechten. Een zinvol gesprek over de problematiek stuit op nietszeggende geruststelling door het OSVO (overleg schoolbesturen voortgezet onderwijs) dat er voor iedereen voldoende plaats is en de mededeling van de gemeente dat de schoolbesturen verantwoordelijk zijn.

Gebrek aan informatie
OCO probeert er te zijn voor alle ouders, met oog voor deelbelangen van verschillende groepen Amsterdamse ouders. Adviezen van OCO (op basis van door OCO behandelde vragen van ouders) hebben geleid tot verbeteringen in de kernprocedure waardoor het aantal klachten aanzienlijk is afgenomen. Helaas staat OCO met de ouders in de huidige golf van overaanmeldingen aan de kant.
Dat is te wijten aan een gebrek aan zicht op acties van schoolbesturen en gemeente op het gebied van:

• onderwijskwaliteit;
• samenwerking;
• verloop aanmeldingsprocedure.

Ondanks pogingen om in gesprekken meer te weten te komen zodat ouders beter geïnformeerd kunnen worden lukt dat niet. Wellicht omdat men ook geen antwoorden weet of wellicht omdat de informatie eenvoudigweg niet beschikbaar is? Maar feit is dat gebrek aan informatie leidt onrust.

Kwaliteit
Terecht wordt door ouders opgemerkt dat de onderwijsinspectie over ruim een kwart van de 14 gymnasiumafdelingen van de scholengemeenschappen een minder positief oordeel heeft. Dat bevordert de spreiding van de leerlingen niet omdat schoolkwaliteit een terechte factor is bij de schoolkeuze van ouders en leerlingen. Afgelopen november vernam OCO van het OSVO dat er een onderzoek gaande was waarin categorale gymnasia en gymnasiumafdelingen op scholengemeenschappen vergeleken worden. Dat zou, interessante informatie voor schoolkiezende ouders kunnen zijn maar de uitkomsten zijn helaas onbekend. Er is een aantal scholen waar volgens overzichten van de inspectie de afgelopen jaren de onderwijsopbrengsten onvoldoende waren: de vraag stellen of de schoolbesturen de verbeteractiviteiten op deze scholen dusdanig aan de man hebben gebracht dat inmiddels stromen nieuwe leerlingen op gang zijn gebracht is hem beantwoorden.

Samenwerking
Wel deden twee rectoren van scholen uit Amsterdam West in het Parool een oproep aan de gemeente om een einde te maken aan de groei van gymnasia en lycea in het centrum en Oud-Zuid om de vlucht van getalenteerde leerlingen vanuit Amsterdam West In de krant zegde de wethouder toe met de scholen in gesprek te gaan (Parool, 29/1/2009). Is dit de constructieve samenwerking tussen schoolbesturen die ouders vorig jaar mei ter geruststelling in het vooruitzicht werd gesteld? En heeft de wethouder die samenwerking (alsnog) op gang kunnen krijgen? OCO heeft tijdens het debat vorig jaar mei de suggestie gedaan dat de sterke categorale gymnasia ieder een gymnasiumafdeling op een scholengemeenschap buiten het Centrum of Zuid adopteren. Wordt dit scenario, dat ook een bijdrage aan de desegregatie van het voortgezet onderwijs zou kunnen leveren, serieus onderzocht?

Verloop aanmeldingsprocedure
Het OSVO liet weten te verwachten dat het aantal resterende plaatsen op de overige scholen voldoende zal zijn om in de tweede ronde de in de eerste ronde uitgelote leerlingen op te vangen. Sommige ouders zijn daar ronduit sceptisch over en beschouwen dit als het opvullen van impopulaire scholen met uitgelote leerlingen. Hier wreekt zich de mediastilte over de kwaliteitsaspecten van deze scholen. Onzekerheid van ouders en leerlingen worden verder gevoed door een gebrek aan informatie over het verloop van de aanmeldingsprocedure. Het OSVO stelt dat eerst alle aanmeldingen dienen te worden afgehandeld, maar OCO vermoedt dat ouders al enorm geholpen zouden zijn met inzicht in de werkelijk beschikbare capaciteit en met tussenstanden van aantallen leerlingen. Dan is er ruimte voor nader overleg, voor nader onderzoek of inzicht in de mogelijkheid van automatische plaatsbaarheid (qua citoscore en schooladvies). OCO pleit ervoor cijfers over het verloop van aanmeldingen voortaan ‘real time’ beschikbaar te maken voor ouders of om vaste momenten af te spreken in de kernprocedure waarop scholen tussentijds hun aanmeldingen hebben bijgewerkt.

Ouders informeren
We verzoeken u de onrust serieus te nemen. De verantwoordelijkheid van de gezamenlijke schoolbesturen voor het accommoderen van de vraag naar onderwijs is vanzelfsprekend. Die wordt niet gediend met geruststellende mededelingen dat het allemaal zo’n vaart niet loopt. En hoewel de gemeente natuurlijk met recht meldt dat de eerstverantwoordelijken de schoolbesturen zijn, is er toch een algemene bestuurlijke verantwoordelijkheid voor goed en goed gespreid onderwijs in de stad. Die brengt met zich mee dat de gemeente niet aan de zijlijn kan gaan staan. Het is nu hoogste tijd voor initiatieven om aan de problemen het hoofd te bieden. Daarbij is het niet genoeg als schoolbesturen en gemeente in een achterkamer overleggen en het daarbij laten. Er is alle reden om in een vroeg stadium ouders te informeren en te betrekken bij mogelijke oplossingen. Om dezelfde, of nog grotere, problemen volgend jaar te voorkomen vernemen we graag uw activiteiten voor het realiseren van gezamenlijke oplossingen voor het schooljaar 2009/2010.