Een MR in het basisonderwijs bestaat uit ouders en personeelsleden. In het voortgezet onderwijs bestaat de MR uit ouders, personeelsleden en leerlingen. De verhouding is 50% personeel en 50% ouders/leerlingen (art. 3 lid 3 sub b en lid 4 Wms). De wet gaat ervan uit dat de MR-leden worden gekozen. Verkiezingen bepalen wie er wordt gekozen en mag meepraten in de MR (art. 3 lid 9 en lid 10 Wms).
Het kiesrecht geeft iedereen de mogelijkheid om op een ‘eigen’ kandidaat te stemmen of zichzelf verkiesbaar te stellen. Ouders (en leerlingen) kiezen ouders en leerlingen die verkiesbaar zijn. Personeel kiest verkiesbaar personeel (art. 3 lid 3 sub b en lid 4 Wms). Het kiesrecht vervalt wanneer er geen band meer is met de school, bijvoorbeeld bij het verlaten van de school door een leerling, wanneer een ouder geen kind meer op school heeft of wanneer een leerkracht met pensioen gaat.
De organisatie en vormgeving van de verkiezingen worden verplicht vastgelegd in het MR-reglement (art. 23 lid 1 sub c Wms). Hierin kunnen eigen keuzes worden gemaakt, maar het is wettelijk verplicht om de spelregels op te nemen in het reglement.en.
Uit een uitspraak van de Ondernemingskamer blijkt dat verkiezingen moeten plaatsvinden volgens het reglement. Een collectief terugtreden van de medezeggenschap en een slechte relatie met de bestuurder zijn geen redenen om nieuwe verkiezingen uit te schrijven.
Veel MR’en hanteren bij verkiezingen een kandidatenlijst waarop staat wie verkiesbaar is en wat hun ideeën zijn voor de school. Op sommige scholen is er een commissie die kandidaten voorselecteert. Het is verstandig om als MR met de schoolleiding na te denken over:
De MR heeft het recht op het gebruik van faciliteiten. Daarbij gaat het zowel om voorzieningen die aanwezig zijn in de school (kopieerapparaat, vergaderruimte) als voorzieningen die de MR verwacht nodig te hebben (scholing, inhuren deskundigen) (art. 28 lid 1 Wms). De kans is groot dat de schoolleiding vaker verkiezingen heeft meegemaakt. Maak vooral gebruik van die ervaring om de verkiezingen vorm te geven. Het is ook mogelijk om als werkgroep te helpen bij de verkiezingen. Vele handen maken licht werk.
Het is altijd verstanding om de verkiezingen voldoende te promoten. Promoot de verkiezingen in de nieuwsbrief van de school of roep ouders en leerlingen via een flyer op om zich verkiesbaar te stellen. Bij onvoldoende kandidaten voor verkiezingen vinden er geen verkiezingen plaats. Bij onvoldoende kandidaten worden zij zonder verkiezingen lid van de MR. De namen van de kandidaten worden openbaar gemaakt en zij vertegenwoordigen alle ouders, leerlingen en personeelsleden.
Het is in principe altijd mogelijk om een vergadering bij te wonen of proef te draaien om meer inzicht te krijgen in de medezeggenschap
In het MR-reglement staat hoe mensen zich verkiesbaar kunnen stellen. Dat reglement is op te vragen bij de schoolleiding.