Welke vakken krijg je op het havo?

Leerjaren 1, 2 en 3: verplichte vakken in onderbouw havo

De eerste drie leerjaren van het havo krijgen leerlingen verplicht les in de volgende vakken/onderdelen (art. 2.13 lid 2 WVO 2020) en (art. 2.3 lid 1 Uitvoeringsbesluit WVO 2020):

• Nederlandse taal;
• Engelse taal;
• Wiskunde;
• Mens en natuur (bijvoorbeeld de vakken aardrijkskunde, biologie, natuur- en scheikunde en verzorging);
• Mens en maatschappij (bijvoorbeeld de vakken geschiedenis en staatsinrichting, economie, informatiekunde en techniek);
• Kunst en cultuur (bijvoorbeeld de vakken beeldende vorming, drama en dans);
• Bewegen en sport;
• Duitse taal (of een andere vreemde taal);
• Frans (of een andere vreemde taal).

Een school heeft keuzevrijheid hoe en wanneer het bovenstaande onderdelen aanbiedt. Een school kan er bijvoorbeeld voor kiezen om de vakken informatica, scheikunde en techniek samen te voegen. Daarnaast kan eens school ervoor kiezen om het vak natuurkunde gelijk in het eerste jaar aan te bieden of om hier mee te wachten tot het tweede leerjaar. Informatie hierover staat in de schoolgids.

Leerjaar 3: profiel kiezen

Aan het einde van het derde leerjaar kiezen leerlingen een profiel dat zij in de bovenbouw (leerjaar 4 en 5) gaan volgen:

• Cultuur en maatschappij;
• Economie en maatschappij;
• Natuur en gezondheid;
• Natuur en techniek.

Er zijn ook leerlingen die twee profielen combineren. Vaak is dit een combinatie van de maatschappij-profielen of de natuurprofielen. Sommige scholen stellen aanvullende eisen aan leerlingen om een bepaald profiel te mogen volgen, zoals een gemiddelde cijfer van 6,5 voor exacte vakken bij het profiel natuur en techniek. Maar zij moeten die eisen wel vooraf duidelijk hebben aangegeven aan leerlingen en ouders.

Leerjaren 4 en 5: vakken in de bovenbouw havo

In de bovenbouw van het havo volgen leerlingen:

• Vakken uit het gemeenschappelijke deel;
• Vakken uit het profieldeel;
• Keuzevak(ken).

Gemeenschappelijk deel

Alle leerlingen volgen in havo 4 en 5 een profiel bestaande uit algemene vakken, profielvakken en een vrij te kiezen deel (art. 2.21 lid 1 WVO 2020). De volgende vakken worden door alle leerlingen gevolgd (art. 2.5 lid 1 Uitvoeringsbesluit WVO 2020):

• Nederlandse taal en literatuur;
• Engelse taal en literatuur;
• Maatschappijleer;
• Culturele en kunstzinnige vorming (CKV);
• Lichamelijke opvoeding.

Profielvakken

Naast het gemeenschappelijk deel volgen leerlingen vakken uit het gekozen profiel. Hieronder staat een overzicht van verplichte vakken per profiel:

Profiel natuur en techniek (art. 2.6 lid 1 Uitvoeringsbesluit WVO 2020):

• Wiskunde
• Natuurkunde
• Scheikunde
• Profielkeuzevak

Profiel natuur en gezondheid (art. 2.6 lid 2 Uitvoeringsbesluit WVO 2020):

• Wiskunde
• Biologie
• Scheikunde
• Profielkeuzevak

In dit overzicht van SLO staan de profielkeuzevakken waaruit leerlingen met een profiel natuur en gezondheid kunnen kiezen.

Profiel economie en maatschappij (art. 2.6 lid 3 Uitvoeringsbesluit WVO 2020):

• Wiskunde
• Economie
• Geschiedenis
• Profielkeuzevak

Profiel cultuur en maatschappij (art. 2.6 lid 4 Uitvoeringsbesluit WVO 2020):

• Geschiedenis
• Een extra vreemde taal
• Een cultureel profielkeuzevak
• Een maatschappelijk profielkeuzevak

Vaak kiezen leerlingen voor een specifiek profiel, omdat de bijbehorende vakken passen bij een vervolgopleiding of omdat die vakken hen goed liggen. De school kan echter ook beslissen dat bepaalde vakken of programma-onderdelen door alle leerlingen moeten worden gevolgd (art. 2.21 lid 5 WVO 2020). Leerlingen die het profiel cultuur en maatschappij volgen hoeven geen eindexamen te doen in wiskunde.

Keuzevakken

Naast het gemeenschappelijke deel en profieldeel volgen leerlingen verplicht een keuzevak (art. 2.21 lid 1 onder c WVO 2020) uit het vrije deel. Zo kan een leerling met profiel natuur en techniek bijvoorbeeld het keuzevak geschiedenis kiezen. En een leerling met profiel cultuur en maatschappij het keuzevak biologie.

Maar het verschilt per school uit welke keuzevakken leerlingen kunnen kiezen, omdat niet alle scholen hetzelfde aanbod hebben in het vrije deel. Zo zijn er bijvoorbeeld scholen die Italiaans, Chinees, Arabisch of filosofie aanbieden. Maar dat is lang niet het geval op alle scholen voor voortgezet onderwijs. Kijk daarom in de schoolgids voor meer informatie.

Het kan ook zijn dat een school slechts een beperkt aantal plaatsen heeft voor een keuzevak. Of dat een keuzevak op dezelfde tijd ingeroosterd is als een verplicht profielvak. In dat geval kan een leerling gedwongen zijn een ander keuzevak te kiezen. Maar ook hierbij geldt dat de school dit van tevoren duidelijk moet communiceren naar ouders en leerlingen.

5 havo: examenjaar

In het vijfde leerjaar doen havo-leerlingen eindexamen. Leerlingen sluiten de vakken maatschappijleer, CKV en lichamelijke opvoeding af met schoolexamens. Daarnaast maken zij een profielwerkstuk, dat zij vóór de de start van de centraal examens moeten afronden met een voldoende of goed.

In de volgende vakken leggen leerlingen ook centraal examens af:

• Nederlands;
• Engels;
• Profielvakken;
• Profielkeuzevak(ken);
• Keuzevak(ken) vrije deel.

Uiteindelijk doen alle havisten centraal examen in minimaal zeven vakken.