De mogelijkheid voor vermindering van de onderwijstijd is bedoeld voor leerlingen die vanwege lichamelijke en/of psychische redenen niet volledig naar school kunnen gaan. Hiervoor is een speciale ontheffing van de onderwijsinspectie nodig. Voor leerlingen die vanwege ziekte tijdelijk verzuimen, of leerlingen die behandelingen volgen onder schooltijd gelden andere regels. Voor hen hoeft de school geen toestemming te vragen aan de onderwijsinspectie.
De mogelijkheid om voor een wat langere periode af te wijken van de verplichte onderwijstijd, kent geen scherp afgebakende doelgroep leerlingen. Het uitgangspunt is de ondersteuningsvraag van de leerling, niet de specifieke beperking of stoornis. Wanneer een aanvraag ingediend wordt voor ontheffing, dient er wel een onderbouwing te zijn van een deskundige. Dit kan bijvoorbeeld een jeugdpsycholoog, een pedagoog of een arts zijn. Verder is de aanvraag bedoeld voor leerlingen waarvan de inschatting is dat ze (na een bepaalde periode) wel weer deel kunnen nemen aan het reguliere of speciale onderwijs. Voor leerlingen waarbij geen perspectief is op deelname aan onderwijs vanwege een ernstige beperking, is een volledige vrijstelling van de leerplicht een mogelijkheid.
Het is goed om te kijken of een vermindering van onderwijstijd het beste bij uw kind past. Klopt het met de verwachtingen die u van school heeft? Mogelijk zijn er nog andere opties voor extra ondersteuning op school, of begeleiding buiten schooltijd. Voor verminderen van de onderwijstijd wordt door school een aanvraag gedaan bij de Onderwijsinspectie. De afspraken hierover worden vooraf vastgelegd in het handelingsdeel van het ontwikkelingsperspectief. Als ouder heeft u instemmingsrecht op dit handelingsdeel. Een aanvraag kan dus alleen gedaan worden als de school en u het gezamenlijk eens zijn over de aanvraag en het meest passende traject van ondersteuning en onderwijs.
De school blijft verantwoordelijk voor het onderwijs en de ondersteuning voor de leerling. De ondersteuning en het programma, zowel binnen als buiten school, worden vastgelegd in een ontwikkelingsperspectief. Het is dus niet zo dat de school, als de aanvraag wordt goedgekeurd, zich niet meer om de leerling hoeft te bekommeren. De leerling blijft ingeschreven en de school blijft verantwoordelijk voor het onderwijs. Ook moet de school in de aanvraag duidelijk maken hoe gewerkt wordt aan terugkeer naar een volledig onderwijsprogramma binnen school. De aanvraag geldt voor een specifiek schooljaar (of een deel daarvan). Als na dat schooljaar er nog geen volledige reguliere onderwijsdeelname is, kan een tweede aanvraag worden ingediend. De onderwijsinspectie geeft aan daar kritisch op te zijn. De school goed zal moeten motiveren waarom terugkeer nog niet gelukt is. Vermindering van de onderwijstijd is dus niet bedoeld voor een structurele vorm van alternatief onderwijs of thuisonderwijs. Het wordt gezien als een tussenstation, waarin gewerkt wordt naar terugkeer naar het reguliere programma.
De school doet de aanvraag via het Internet Schooldossier voor een specifiek schooljaar. Aan het eind van het schooljaar moet, als de leerling nog steeds niet volledig aan het onderwijs kan deelnemen, een nieuwe aanvraag worden ingediend.
In de aanvraag wordt opgenomen voor hoeveel uur per week en in welke periode de afwijking van de onderwijstijd wordt aangevraagd. Vaak wordt gedacht dat de leerling minimaal 50% procent van de tijd aanwezig moet zijn, maar dit is een misverstand. De school moet aangeven dat er een ontwikkelingsperspectief is dat voldoet aan de voorwaarden. Verder moet de school aangeven welk onderwijs en welke ondersteuning de leerling buiten het reguliere schoolprogramma krijgt, en hoe toegewerkt wordt naar volledige deelname. De school moet ook aan kunnen tonen dat u als ouders instemt met de aanvraag. Een uitgebreide toelichting op de voorwaarden zijn vastgelegd in de beleidsregel van de onderwijsinspectie.