Welke hulpmiddelen mag je meenemen naar het centraal examen?
* Dit artikel beschrijft de toegestane hulpmiddelen die kandidaten in 2024 mogen meenemen naar het centraal examen, op basis van de Regeling toegestane hulpmiddelen voor de centrale examens vo 2024.
Hulpmiddelen meenemen naar centraal examen
Alle examenkandidaten vmbo, havo en vwo mogen een vast aantal hulpmiddelen meenemen naar het centraal examen. Let op: deze spullen mogen tijdens de examens niet onderling worden uitgeleend. Dit basispakket bestaat uit:
- schrijfmateriaal (inclusief millimeterpapier)
- tekenpotlood
- blauw en rood kleurpotlood
- liniaal met millimeterverdeling
- passer
- nietmachine
- geometrische driehoek
- vlakgum
- rekenmachine
- computer als schrijfgerei
Naast het basispakket hulpmiddelen mag je enkele hulpmiddelen meenemen die niet genoemd zijn, maar wel nuttig zijn. Bijvoorbeeld een puntenslijper, een markeerstift of een leesliniaal (loep). Echter, hulpmiddelen die een relatie kunnen hebben met exameneisen, zijn niet toegestaan. Denk bijvoorbeeld aan een spellingskaart.
Woordenboek Nederlands meenemen naar schriftelijk examen
Een eendelig verklarend woordenboek Nederlands is toegestaan bij alle schriftelijke examens. Zowel voor vmbo, havo als vwo. In plaats van een eendelig woordenboek Nederlands is ook een woordenboek van Nederlands naar de thuistaal van de kandidaat toegestaan. Bijvoorbeeld Pools-Nederlands.
Examen moderne vreemde talen vmbo, havo en vwo: woordenboek meenemen
Voor moderne, vreemde talen is een woordenboek naar en van de doeltaal (de taal waar je examen in doet) toegestaan, bijvoorbeeld: Frans-Nederlands en Nederlands-Frans. Bij het vak Engels mag het schoolbestuur ook toestemming geven om een woordenboek Engels-Engels te gebruiken naast een tweetalig woordenboek. Maar de examenkandidaat moet hier wel zelf om vragen.
Bij centrale examens met schrijfvaardigheid kan een woordenboek thuistaal – doeltaal behulpzaam zijn voor een kandidaat. Een kandidaat die bijvoorbeeld Pools als thuistaal heeft, mag in plaats van Frans – Nederlands kiezen voor een woordenboek Frans – Pools. ‘Thuistaal’ hoeft in dit verband niet letterlijk genomen te worden. Voorbeeld: Als Berbers de thuistaal is en een woordenboek doeltaal – Berbers niet voorhanden is, mag ook gekozen worden voor doeltaal – Arabisch.
Bij centrale examens zonder schrijfvaardigheid is een woordenboek thuistaal – doeltaal niet altijd zinvol, maar het is wel toegestaan.
Examen klassieke talen voor havo en vwo: woordenboek en grammaticaoverzicht meenemen
Bij de klassieke talen Latijn en Grieks is een woordenboek toegestaan. Daarnaast mogen kandidaten een grammaticaoverzicht (in het woordenboek of los) zonder voorbeeldzinnen en een alfabetische werkwoordenlijst meenemen. Niet toegestaan is een woordenboek dat specifiek gericht is op een auteur aan wiens werk de vertaalopgave ontleend is.
Bij Grieks is het woordenboek van Ch. Hupperts toegestaan inclusief het hierin opgenomen grammatica-overzicht en de alfabetische werkwoordenlijst. Ook is het toegestaan om die als los boekje, uitgegeven onder de naam Compendium, naast een ander Grieks woordenboek te gebruiken.
Bij Latijn is het woordenboek Latijn-Nederlands van H. Pinkster toegestaan inclusief het daarin opgenomen grammaticaoverzicht. Ook is het toegestaan dit als los boekje uitgegeven grammaticaoverzicht naast een ander Latijns woordenboek te gebruiken.
Wiskunde vmbo
Bij de meeste examenvakken vmbo is een rekenmachine met basisbewerkingen (optellen, aftrekken, vermenigvuldigen en delen) voldoende. Maar voor sommige examens, zoals bij natuur- en scheikunde vmbo-t moet de rekenmachine ook over de volgende toetsen beschikken: pi, x tot de ye macht, x kwadraat, 1/x en sin/cos/tan.
Kandidaten mogen ook rekenmachines meenemen die meer mogelijkheden bieden, maar in de praktijk blijkt dat dit vaak geen nut heeft. Het is echter niet toegestaan om een rekenmachine te gebruiken die beschikt over onder andere geluid, internet en het weergeven van grafieken.
Meer informatie over de regels voor rekenmachines tijdens examens vmbo staat in Regeling toegestane hulpmiddelen voor de centrale examens vo 2024 .
Naast een rekenmachine mag de examenkandidaat een geometrische driehoek en/of een windroos meenemen. De school deelt roosterpapier in cm2 uit.
Natuur- en scheikunde (NaSk) vmbo: welke informatieboeken meenemen naar examen?
Bij het centraal examen natuurkunde en scheikunde 1 in alle leerwegen en natuur- en scheikunde 2 vmbo-g en vmbo-t heeft een kandidaat informatieboeken nodig. De volgende edities zijn toegestaan:
- Binas informatieboek NaSk 1 (2e editie, ISBN 978-90-01-80067-3) voor vmbo-b. In dit informatieboek komen, afhankelijk van welke editie je hebt, drukfouten voor in de tekst of formules. Het is toegestaan om die in je Binas te verbeteren. Gebruik hiervoor dit overzicht van Noordhoff Uitgevers.
- Binas informatieboek voor NaSk 1 en NaSk 2 (2e editie, ISBN978.90.01.80069.7) voor alle andere vmbo-niveaus. In dit informatieboek komen, afhankelijk van welke editie je hebt, drukfouten voor in de tekst of formules. Het is toegestaan om die in je Binas te verbeteren. Gebruik hiervoor dit overzicht van Noordhoff Uitgevers.
CSPE (Centraal Schriftelijk en Praktisch Examen) vmbo
De informatie over de benodigde materialen, grondstoffen, gereedschappen en/of hulpmiddelen bij de praktische opdrachten van het cspe vmbo basis, kader en gemengd wordt elk jaar in de instructie voor de examinator meegedeeld. Dit geldt ook voor informatie over de afname van het centraal praktisch examen beeldend voor vmbo gemengd en theoretisch.
Wiskunde A, B en C havo en vwo
Voor de vakken Wiskunde A, B en C zijn examenkandidaten verplicht om een grafische rekenmachine te gebruiken. Hiervoor gelden specifieke regels die in de Regeling toegestane hulpmiddelen voor de centrale examens vo 2024 staan. Lees hiervoor ook: Welke (grafische) rekenmachine mag ik gebruiken op het examen? (vmbo, mavo, havo en vwo).
Daarnaast deelt de school voor het vak wiskunde roosterpapier in cm2 uit aan de examenkandidaten.
Natuurkunde, scheikunde en biologie havo en vwo
Binas havo/vwo (6e editie of Sciencedata) is toegestaan voor de centrale examens biologie, natuurkunde en scheikunde. Ook is het toegestaan om drukfouten in Binas te verbeteren. Deze verbeteringen staan in dit overzicht (onderaan) van Noordhoff Uitgevers en in dit overzichtvan Uitgeverij Walvaboek. Andere wijzigingen mogen niet in het informatieboek worden aangebracht. Dat geldt ook voor het aanbrengen van plakkertjes.
Aardrijkskunde havo en vwo: geen atlas meenemen naar examen
Het gebruik van een atlas bij het examen aardrijkskunde is sinds 2021 niet meer toegestaan.
Soms meer hulpmiddelen toegestaan
De schooldirecteur kan aanvullende maatregelen treffen voor examenkandidaten met een beperking, mits die aanpassingen passen binnen de kaders van de examinering. Dit is bijvoorbeeld van toepassing op examenkandidaten met een visuele of auditieve beperking en (kleuren)blindheid. Maar ook bij kandidaten met dyslexie of dyscalculie (art. 3.54 Uitvoeringsbesluit WVO 2020).
Meer informatie hierover staat in de brochure van CvTE (College voor Toetsen en Examens) ‘Kandidaten met een ondersteuningsbehoefte’‘Kandidaten met een ondersteuningsbehoefte’ en in het artikel Welke aanpassingen bij het eindexamen zijn mogelijk?
Protocollen Centrale Examens 2024
De VO-raad (vereniging van scholen in het voortgezet onderwijs) heeft protocollen gepubliceerd voor de Centrale Examens 2024. Het gaat onder andere om protocollen voor te laat komen, ziekte en fraude bij (digitale) centraal examens. Ook staat hierin de regelgeving bij de centraal schriftelijke en praktische examens (cspe).
