Meedenken over vraag en aanbod in het voortgezet onderwijs

Voorkeuren zichtbaar bij de centrale loting

In Amsterdam wordt bij de overstap van de basisschool naar het voortgezet onderwijs een lotingsysteem gebruikt met voorkeurslijsten dat ouders en leerlingen stimuleert zoveel mogelijk de ‘echte voorkeur’ te volgen. De resultaten van de loting bieden inzicht in de voorkeuren van ouders en leerlingen. Bij een aantal scholen lijken de voorkeuren stabiel, waarbij op sommige scholen de capaciteit al jarenlang tekort schiet en op andere scholen het aantal eerste voorkeuren steeds ver achterblijft bij de capaciteit. Bij andere scholen fluctueren de voorkeuren. Bij enkele scholen is recent een sterke stijging te zien in de vraag.

Veranderingen in onderwijsaanbod in gang gezet

Er zijn de afgelopen jaren enkele nieuwe scholen gestart, zoals bijvoorbeeld Agora Xplore, ALASCA, Spinoza21first en de Vinse School. Misschien is daardoor de (loting)schade nog relatief beperkt gebleven. Maar de schoolbesturen vinden inmiddels dat er meer moet gebeuren en zijn in het najaar van 2021 begonnen met het ontwikkelen een ‘Routekaart Vraag en Aanbod’. Deze routekaart moet leiden tot concrete afspraken over ingrepen in het aanbod. Het doel is tweeledig: Dat het onderwijsaanbod beter aansluit op de vraag van ouders en leerlingen. En dat recht wordt gedaan aan de maatschappelijke opdracht om schoolsegregatie tegen te gaan en kansengelijkheid te bevorderen.

Probleemanalyse

Het aantal leerlingen dat wordt uitgeloot op de school van eerste voorkeur bij de overstap van basisschool naar voortgezet onderwijs is de afgelopen jaren toegenomen. Dat heeft deels te maken met een stijging van het leerlingenaantal. Maar er is concensus dat dit ook komt doordat het onderwijsaanbod onvoldoende aansluit op de vraag van ouders en leerlingen. Anders gezegd, er is sprake van een mismatch, de vraag is niet gelijk verdeeld over de scholen. Tegelijkertijd worden scholen ook geconfronteerd met maatschappelijke problemen als toenemende kansenongelijkheid en segregatie.

De OSVO heeft als onderdeel van de ‘Routekaart Vraag en Aanbod’ een probleemanalyse gemaakt. Deze zal worden voorgelegd aan de aanwezige ouders. Later in het voorjaar definieert OSVO enkele mogelijke scenario’s voor de Routekaart Vraag en Aanbod. De feedback van de ouders op 20 april zal daarbij worden meegenomen.

Wat vragen ouders van OSVO?

Vragen die OSVO op 20 april graag aan de ouders wil voorleggen zijn:

• Wat vragen ouders en leerlingen van OSVO?
• Wat kan OSVO/kunnen schoolbesturen doen om vraag en aanbod beter bij elkaar te brengen?
• Wat hebben scholen te doen om zoveel mogelijk gelijke kansen te bieden en schoolsegregatie tegen te gaan?

Daarbij draagt OCO een aantal kritische vragen aan om te bespreken, of om mee te geven aan OSVO:

• Op welke vlakken werken schoolbesturen inhoudelijk samen?
• In hoeverre kan een herverdeling van het onderwijsaanbod overwogen worden?
• Hoe verhouden krimp in het vmbo en groei in havo/vwo zich tot elkaar?
• Hoe wegen recente ontwikkelingen zoals de brede en verlengde brugklas (o.a. in regeerakkoord) en het lerarentekort mee?
• Als segregatie of een eenzijdige samenstelling op bepaalde scholen een belemmering vormt, welke aanpassingen in het aanbod kunnen die scholen dan aantrekkelijker maken voor een breder publiek?

Ouders zijn tijdens de bijeenkomst vrij om aan hun gesprekstafels zelf ook suggesties, opmerkingen en vragen te formuleren om mee te geven aan OSVO. Ook kunnen via het aanmeldformulier al vooraf aanvullende vragen of suggesties aangedragen worden.

Terugkoppeling

OSVO heeft de suggestie van OCO overgenomen om feedback te vragen van ouders die actief zijn in de medezeggenschap en om hiervoor een bijeenkomst te organiseren met het medezeggenschapsplatform Raadgevers. Het betreft geen formele adviesvraag van OSVO in de zin van bovenbestuurlijke medezeggenschap, dat is te tijdrovend en te complex om in te richten. OSVO zal de ‘informele’ adviezen meewegen en terugmelden hoe deze een plek krijgen in de definitieve plannen.