In Nederland kost de basisschool bijna niets. De meeste kinderen gaan namelijk naar een basisschool die door de overheid wordt betaald. Dit heet ook wel bekostigd onderwijs. Zowel openbare als bijzondere scholen (scholen met een religieuze grondslag of een bijzonder concept) worden betaald door de overheid. Zij moeten voor de bekostiging wel voldoen aan bepaalde voorwaarden, zoals voldoende onderwijskwaliteit, een minimum aantal leerlingen en bevoegde leerkrachten.
Scholen kunnen ouders wel om een vrijwillige ouderbijdrage vragen. Zij zijn hierbij wettelijk verplicht om in de schoolgids te vermelden:
In Amsterdam is de vrijwillige ouderbijdrage maximaal 225 euro.
Ouders betalen voor tussenschoolse opvang (art. 45 lid 1d WPO). De school bepaalt de hoogte hiervan, maar de medezeggenschapsraad moet wel met dit bedrag instemmen. Ouders krijgen geen kinderopvangtoeslag van de Belastingdienst voor tussenschoolse opvang. Ook niet als dit is geregeld via een geregistreerde opvang (Bron: Belastingdienst).
Bij een continurooster is er echter geen keuze om de kinderen in de pauze op te halen of op school te laten blijven. Overblijven is dan verplicht. In dit geval verzorgt het onderwijspersoneel het toezicht tijdens de pauze. Soms huurt de school hier personeel voor in. De school mag daar een vrijwillige ouderbijdrage voor vragen. Maar ook dan geldt dat dit alleen mag als de school duidelijk vermeldt dat deze bijdrage vrijwillig is en dat kinderen niet worden uitgesloten als ouders niet betalen.
Ouders betalen ook voor de buitenschoolse opvang (bso) (art. 45 lid 1d WPO). Wanneer ouders arbeid en zorg combineren, krijgen zij minimaal een derde tot negentig procent van de kosten terug via de kinderopvangtoeslag van de belastingdienst. Op de site van de Belastingdienstkunnen zij berekenen op welk bedrag zij recht hebben.
In Nederland gaat een klein deel van de kinderen naar een privéschool. Een privéschool wordt niet betaald door de overheid, maar door ouders zelf. De tarieven van privéscholen liggen tussen de 13.000 en 20.000 euro per schooljaar.
Er bestaan in Nederland verschillende categorieën privéscholen. Zo zijn er internationale of buitenlandse B4-scholen. Deze scholen richten zich vooral op leerlingen die in een ander schoolsysteem les hebben gekregen of binnenkort weer gaan krijgen. Zoals kinderen van expats die tijdelijk in Nederland wonen. Een internationale, particuliere basisschool in Amsterdam is bijvoorbeeld The British School of Amsterdam.
Particuliere B3-scholen zijn scholen die in principe volgens het Nederlandse onderwijssysteem lesgeven. Over het algemeen geldt dat klassen op privéscholen kleiner zijn en er veel individuele begeleiding is.
Meer informatie over particulier onderwijs staat in het artikel ‘Soorten particulier onderwijs’ van de Rijksoverheid.