Alles is anders in de Vox-klassen
Interieur van Vox in Amsterdam Noord, foto Aatjan Renders. Zelfstandig werken
Klaslokalen heeft Vox in Amsterdam-Noord niet: er zijn verschillende zones, met bijvoorbeeld een kas om in te werken, of badmeesterstoelen. Leerlingen spreken hun docenten aan bij hun voornaam, de conciërge kent iedereen en de docenten hebben geen vaste vakken die ze geven: ze ontwikkelen de lessen zelf en kijken waar overlap zit. De school is, kortom, anders. “Kinderen die voor Vox kiezen moeten eigenwijs zijn en het leuk vinden om zelfstandig te werken,” vertelt teamleider Anneke Volp. “Kinderen krijgen hier zelf de regie over hun projecten. We zijn hier niet bang om leren leuk te maken.”
Bijna twee jaar bestaat Vox nu, als onderdeel van scholengroep VOvA. Leerlingen van alle niveaus, van vmbo basis tot en met vwo zitten hier samen in de klas. Ze werken samen aan projecten, waarbij ieders vaardigheden en kennis tot hun recht kunnen komen. Iedere week iets anders: deze week is het Amerika, maar het kan ook ‘het hart’ zijn, of ‘religie’. Per project werken de leerlingen met vijf vaste stappen van het projectmatig werken: startvraag, oriënteren, onderzoeken, presenteren en terugkijken. “Zo leren leerlingen hier heel gestructureerd te werken. Mijn tweedejaars hebben inmiddels al 70 projecten gedaan.” De planning voor die projecten maken de leerlingen zelf.
Kerndoelen
Het gaat erom dat kennis en vaardigheden worden aangeleerd, op een inspirerende manier. De door het ministerie bepaalde kerndoelen zijn daarbij niet in het geding. “In tegendeel,” zegt Volp, terwijl ze naar de muur wijst. Op een aantal A4-tjes prijken daar de kerndoelen. “We willen dat onze leerlingen zich bewust zijn van wat ze hier leren.” Hoe die projecten eruit zien, verschilt per keer. Het Amerika-project heeft uiteindelijk een documentaire als eindproduct. In de tussentijd werken de kinderen aan de kerndoelen van Engels, mens en maatschappij, en kunst en cultuur. Er zijn allerlei eindproducten denkbaar. Zo maakten leerlingen al eens een eigen museum, of een rondleiding door de buurt.
Vox is ontwikkeld naar voorbeeld van High Tech High in San Diego, een highschool die al sinds jaar en dag probeert leerlingen klaar te stomen voor de moderne maatschappij: 21e-eeuwse vaardigheden staan centraal. “De werkwijze is hier anders dan op andere scholen,” zeggen Jur (13) en Yassin (14).
“Het is hier uitdagender: je leert samenwerken op een manier die je later ook veel nodig gaat hebben. De kennis die je opdoet is uiteindelijk wel hetzelfde als op andere scholen.”
Rigmundis (13) wilde eigenlijk niet naar het voortgezet onderwijs, maar heeft het bij Vox ontzettend naar zijn zin. Ook Tyas (13) zou het niet anders willen. “Ik zat eerst op een reguliere school, maar ik kon niet werken op de manier die ze daar van mij wilden. Op een gegeven moment hadden we een projectweek, dat vond ik fantastisch. Ik vroeg mijn ouders of ik niet altijd zo kon werken, en toen kwamen zij met Vox.”
Eindexamen
“We zijn nog steeds in ontwikkeling,” zegt teamleider Volp. “Ik kan nu nog niet precies zeggen hoe de bovenbouw er uit zal zien. Daar moeten leerlingen en ouders voor openstaan. Daarom hebben we ruimte gemaakt om met alle geïnteresseerde ouders en kinderen een kennismakingsgesprek te doen”. Een ding is zeker: uiteindelijk doen alle leerlingen regulier eindexamen op hun eigen niveau. Volp: “We bieden nu op school aan dat leerlingen die bijvoorbeeld vmbo-advies hebben, wel in staat worden gesteld om bepaalde vakken op hoger niveau te volgen, als ze dat willen.” Daarnaast worden de leerlingen voortdurend gecoacht: elke dag begint met een reflectiemoment, om te zien hoe de leerlingen erbij zitten. 69 leerlingen telt Vox nu: 24 in het tweede jaar, 45 in het eerste.
Er hangt op de school een enorme energie, die zowel bij de leerlingen als docenten duidelijk is. Volp geeft aan dat haar school misschien niet voor iedereen de beste keuze is. “Het moet bij je passen: je moet willen experimenteren en zelfstandig werken. Voor sommige kinderen, die een voorspelbare omgeving prettig vinden, of het juist heel fijn vinden om alleen met kinderen van een vergelijkbaar schooladvies in de klas te zitten, is een andere school misschien beter passend. Dat is prima. Maar er zijn ook zeker leerlingen die gebaat zijn bij deze vorm van onderwijs. Daarom geloof ik gewoon in wat we hier maken.”
