Dagelijks een gratis én gezonde lunch, in Zweden en Finland kan het op school
Wie betaalt?
In Zweden en Finland betaalt de overheid al meer dan 60 jaar de schoolmaaltijden. In Finland krijgen ongeveer 900.000 leerlingen elke dag een gratis lunch. In Zweden worden er dagelijks ongeveer 1,4 miljoen maaltijden bereid. Dit kost de Zweedse overheid jaarlijks ongeveer 335 miljoen euro.
Wie voert het uit?
De gemeenten en scholen zijn verantwoordelijk voor de organisatie van de schoolmaaltijden. In Finland verzorgt een catering het eten. In Zweden gebeurt dit meestal onafhankelijk door een (school)vereniging of milieucommissie. In Zweden waren er in 2012 in 290 gemeenten en steden 30.000 personeelsleden actief in de Zweedse schoolkeukens. Hiervan waren 15.700 professionele koks. De helft van de scholen in Zweden bereiden de maaltijden in hun eigen keuken. De andere helft deelt keukens samen met andere scholen.
Wat eten leerlingen?
In het begin bestonden de maaltijden uit soep en papgerechten, die leerlingen aanvulden met brood en melk meegebracht van thuis. Vanaf de jaren 60 werden de maaltijden gevarieerder. Dit komt door het gebruik van bevroren en bewerkte voedingsmiddelen, nieuwe producten, zoals rijst en pasta, en de toevoeging van meer groente. Leerlingen krijgen elke dag een gebalanceerde maaltijd met een hoge voedingswaarde. De maaltijden voldoen aan de algemene voedingsrichtlijnen (zoals de Schijf van Vijf in Nederland) voorgeschreven in beide landen (National Food Administration Zweden; National Nutrition Council Finland). De maaltijd moet er kleurrijk uitzien, lekker en gevarieerd zijn. De schoollunch bevat ongeveer een derde van de dagelijkse voedselinname van een kind en geeft leerlingen energie voor de hele dag.
Samen aan tafel
Samen aan tafel eten is een sociale bezigheid voor Zweedse en Finse leerlingen. Er wordt een gezellige sfeer gecreëerd in de schoolkantine en leerlingen krijgen rustig de tijd om te eten. Dit maakt het leuk en lekker om gezond te eten. Zo worden gezonde eetgewoontes aangeleerd. Dit maakt het voor ouders makkelijker om gezonde tussendoortjes mee te geven naar school. In de schoolkantine worden verschillende gezonde keuzes aangeboden, zodat leerlingen zelf hun maaltijd kunnen samenstellen. Afbeeldingen van voorbeeldmaaltijden op het dienblad helpen hen hierbij.
School, ouders en leerlingen
Goede en gezonde voeding is meer dan alleen eten. Om het succes van schoolmaaltijden in stand te houden is samenwerking tussen ouders, leerlingen, leraren en kantinemedewerkers heel belangrijk. Leerlingen krijgen altijd onder begeleiding van o.a. ouders en docenten een goed georganiseerde lunch in de schoolkantine. Leerlingen en ouders mogen helpen bij de ontwikkeling van een menu. Ouders stimuleren leerlingen gezond te eten en bieden ze alle hulp die ze nodig hebben. Ook helpen leerlingen elkaar te leren over gezonde voeding.