Hoe kies ik een passende basisschool voor mijn kind met het syndroom van Down?
Een passende school voor uw kind met het syndroom van Down
Een vraag die OCO soms binnenkrijgt bij de helpdesk is: ‘Hoe kies ik een passende school voor mijn kind met het syndroom van Down?’
Het antwoord op deze vraag hangt af van de specifieke ondersteuningsbehoeften van het kind en uw wens als ouder. Zo heeft het ene kind meer individuele hulp nodig in de klas dan het andere. Daarnaast wisselt het zorgaanbod en de kwaliteit hiervan per school. Bij het kiezen van een passende school dient daarmee rekening te worden gehouden.
Er zijn nauwelijks reguliere scholen die het passende zorgaanbod in huis hebben voor leerlingen met het syndroom van Down. Sommige scholen staan open voor het zoeken naar oplossingen en het aanpassen van hun onderwijsaanbod om aan de behoeften van deze leerlingen te voldoen, terwijl andere scholen hier minder flexibel in zijn en dit niet doen.
Tips bij het maken van een schoolkeuze
Bent u op zoek naar een passende basisschool voor uw kind met het syndroom van Down? Bereid de schoolkeuze dan goed voor. De volgende tips kunnen daarbij helpen:
- Bezoek verschillende scholen in uw omgeving.
- Ga in gesprek met de intern begeleider van de school over de eventuele ondersteuningsbehoeften van uw kind.
- Bespreek de mogelijkheden binnen de school met eventueel hulp van externe partijen.
- Stel vragen over de extra ondersteuning die de school biedt. Heeft de school goede zorgstructuren voor extra begeleiding? Hoe wordt extra ondersteuning geboden?
- Is de school fysiek toegankelijk?
- Maak een afweging of deze school past bij uw kind. Passen de sfeer en wijze van ondersteuning bij de behoeften van uw kind?
De bekostiging van externe hulp komt vanuit de Jeugdwet of het passend onderwijsbudget van de school. Ook dit is maatwerk. Slechts weinig scholen bieden deze ondersteuning zelf aan. Daarom is het belangrijk om goed in gesprek te gaan over de mogelijkheden op de scholen van voorkeur.
Het maken van de juiste schoolkeuze kan een proces zijn van overleg en onderzoek. Als ouder bent u degene die uw kind het beste kent (in de thuissetting) en weet wat hij of zij nodig heeft. Toch kan het zijn dat uw kind zich op school weer anders gedraagt en iets anders nodig heeft. Stel daarom vragen en laat u goed informeren door scholen. Met de juiste ondersteuning kan uw kind zich optimaal ontwikkelen.
Passend onderwijs en het syndroom van Down
Sinds 2014 geldt in Nederland de Wet passend onderwijs. Het uitgangspunt van het passend onderwijs is regulier onderwijs waar het kan, speciaal onderwijs als het moet. Volgens deze wet zijn scholen verplicht om passende ondersteuning te bieden aan leerlingen die dat nodig hebben. Zo ook aan leerlingen met het syndroom van Down.
U kunt uw kind aanmelden op de school van voorkeur. Deze school heeft dan de verplichting om te zorgen voor extra ondersteuning voor uw kind. Dit heet de zorgplicht. Het is niet vanzelfsprekend dat een school de benodigde ondersteuning kan bieden aan uw kind, houd hier dus rekening mee! Indien de school van voorkeur achteraf de benodigde ondersteuning toch niet kan bieden, is de school verplicht om op zoek te gaan naar een andere passende school.
Bij het zoeken naar een geschikte school voor uw kind is het belangrijk om in gedachten te houden dat plaatsing op een reguliere school niet vanzelfsprekend is. Reguliere scholen beschikken namelijk niet altijd over de benodigde ondersteuning voor kinderen met specifieke zorgbehoeften.
Uit onderzoek blijkt dat plaatsing op een reguliere school een positieve invloed heeft op de ontwikkeling van het kind met het syndroom van Down. Met name op de taal- en schoolse vaardigheden (De Graaf, 2014). Kinderen leren namelijk van de vaardigheden en kennis van hun klasgenoten en stimuleren elkaar om beter te presteren in de klas.
Kinderen met het downsyndroom worden in hun functioneren vaak het sterkst beperkt door een verminderde spraakontwikkeling. Onderzoek naar tieners met het downsyndroom laat zien dat hun beperkte communicatieve vaardigheden, participatie in de samenleving moeilijker maakt. Het regulier onderwijs vormt een taalrijke omgeving, waarbij het kind met het syndroom van Down wordt omringd door al vlot pratende kinderen. Dat is in het speciaal onderwijs minder het geval.
Cijfers en feiten: kinderen met het syndroom van Down in regulier en speciaal onderwijs
Basisschool
- 62% start in het reguliere basisonderwijs
- 38% start in het speciaal onderwijs
- Tijdens de basisschoolperiode stapt gemiddeld 60% over van regulier naar speciaal onderwijs
Overstap naar voortgezet (speciaal) onderwijs
- 97% maakt de overstap van speciaal naar voortgezet speciaal onderwijs
- 84 % maakt de overstap van regulier basisonderwijs naar voortgezet speciaal onderwijs
- 14% maakt de overstap van regulier basisonderwijs naar regulier voortgezet onderwijs
Deze cijfers geven aan dat ondanks de inspanningen in het reguliere onderwijs, veel leerlingen uiteindelijk naar speciaal onderwijs doorstromen voor de juiste ondersteuning.
Overstap van regulier naar speciaal onderwijs
Veel kinderen met het syndroom van Down starten in het regulier onderwijs, waar ze omringd worden door leeftijdsgenoten die vlot praten en leren. Dit stimuleert hun persoonlijke en cognitieve ontwikkeling.
Naarmate de lesstof complexer wordt en het tempo stijgt, kan het echter lastiger zijn voor deze leerlingen om mee te komen. Daarom is het belangrijk dat voor kinderen met het syndroom van Down vanaf groep 3 een passende leerlijn wordt gebruikt, zodat zij hun onderwijs in een reguliere setting kunnen voortzetten. Ook als de leerling uiteindelijk de overstap maakt naar speciaal onderwijs is een leerlijn op maat gewenst.
Uit onderzoek blijkt dat ruim zestig procent van de leerlingen uiteindelijk wordt doorverwezen naar het speciaal onderwijs. Dit gebeurt vaak na groep drie of vier, wanneer de lesstof te moeilijk wordt en de ondersteuning in het regulier onderwijs niet toereikend is.
Binnen het speciaal onderwijs, dat is onderverdeeld in vier clusters, volgen kinderen met het syndroom van Down onderwijs op een cluster 3-school, die zich richt op leerlingen met verstandelijke en/of lichamelijke beperkingen. Hier wordt intensief samengewerkt met verschillende zorgverleners om de ondersteuningsbehoeften van het kind goed in kaart te brengen en hierop in te spelen. Zo krijgen leerlingen in het speciaal onderwijs meer individuele aandacht, les op maat en gepersonaliseerde begeleiding. Daarnaast zorgen kleinere klassen en een gestructureerde aanpak voor meer rust.
Nauwelijks kinderen met syndroom van Down naar sbo
Tussen het regulier en speciaal onderwijs bevindt zich nog het speciaal basisonderwijs (sbo). Dit is voor leerlingen die iets meer ondersteuning nodig hebben dan de reguliere school kan bieden. Op het sbo is er meer structuur, kleinere klassen, meer individuele aandacht en soms de aanwezigheid van een klassenassistent. Uit onderzoek blijkt echter dat leerlingen met het syndroom van Down vrijwel nooit hierheen gaan (Bron: NRO). Voor zowel het speciaal basisonderwijs als het speciaal onderwijs is een toelaatbaarheidsverklaring nodig.
Elk kind is uniek en heeft zijn eigen talenten en mogelijkheden. Of een kind nu onderwijs volgt in een reguliere of speciale setting, het belangrijkste is dat het zich gezien, gehoord en gestimuleerd voelt. Met de juiste ondersteuning en omgeving kan een kind met het syndroom van Down zich optimaal ontwikkelen en groeien op een manier die bij hem of haar past.
