Nieuwe werkwijze ondersteuningsteam op de basisschool

Nieuwe werkwijze

In het samenwerkingsverband Amsterdam-Diemen voor basisonderwijs is gewerkt aan een nieuwe werkwijze voor de inzet van ondersteuning en samenwerking. Een belangrijk verschil met de eerdere werkwijze is dat het samenwerkingsverband al eerder met school meedenkt over de ondersteuning voor een leerling. Tot nu toe kwam het SWV vaak pas in beeld als een school al besloten had dat een leerling niet meer op de goede plek zat en de school dacht aan een verwijzing naar het speciaal (basis)onderwijs.
Het aantal verwijzingen naar speciaal onderwijs en speciaal onderwijs is de afgelopen jaren, ook in Amsterdam, toegenomen. De verwachting is daarom ook dat met meer en eerdere samenwerking tussen school en het samenwerkingsverband passende ondersteuning eerder ingezet kan worden. De hoop is dat daardoor een overstap naar een andere school soms niet nodig blijkt.

Pilot

In 2021 is gestart met de nieuwe werkwijze in een pilot in (Nieuw) West en Zuidoost. De ervaringen hierin waren positief. Met name het samenwerken tussen school en SWV leidde tot nieuwe inzichten. In een interview in de nieuwsbrief van het SWV vertellen zorgcoördinator & IB’er Lotte ‘t Lam van de Goeman Borgesiusschool en onderwijsadviseur van het SWV Marieke van der Hulst erover. Marieke: “Het is een heel ander proces dan bij TLV-aanvragen. Bij TLV-aanvragen beoordelen we achteraf of de inzet van school passend is geweest. Nu trek je samen op en is er ruimte om mee te denken.” Over de communicatie met ouders zegt Lotte: ‘‘Ik ervaar dat er meer begrip is en minder weerstand bij ouders. (…) Op het moment dat je mensen hebt gesproken in een fase waarin je nog in oplossingen denkt, kan je ook beter accepteren met z’n allen wanneer het niet lukt, en een leerling bijvoorbeeld naar een andere school moet. Ik merk bij elk traject dat er veel meer begrip en minder weerstand is zodra ouders zich betrokken voelen.”

Ondersteuningsteam

Voor leerlingen waarbij de ondersteuning niet leidt tot de gewenste verbetering, organiseert de school een ondersteuningsteam (OT). Dat is een overleg waarbij de leerkracht, intern begeleider en de ouders aansluiten. De intern begeleider organiseert het overleg. Er kunnen ook andere mensen aansluiten zoals een ouder-en kindadviseur. Als het OT behoefte heeft aan meedenken door een adviseur van het samenwerkingsverband, kan het samenwerkingsverband gevraagd worden om aan te sluiten.

SWV bij het ondersteuningsteam

De medewerkers van het samenwerkingsverband zijn verdeeld over de verschillende wijken. Zo heeft iedere school een vast contactpersoon. Deze kent de wijk en de school. De school kan de contactpersoon vragen om mee te denken in het OT. Daarbij kan het gaan om het meedenken over een passend aanbod aan ondersteuning. Ook kan het gaan om samen te kijken naar een eventuele overstap naar speciaal onderwijs of speciaal basisonderwijs. Voorheen werd het SWV vaak pas betrokken bij de ondersteuning aan een leerling wanneer de school al handelingsverlegen was en er een TLV aangevraagd ging worden.

De insteek van de nieuwe werkwijze is om de kennis van de adviseur van het samenwerkingsverband eerder in te zetten, en met ouders en school om tafel te gaan om te komen tot een plan.
Het is overigens niet zo dat op ieder willekeurig moment het SWV aansluit bij het OT. De school moet zelf eerst een aantal stappen gezet hebben. Er moet een start zijn gemaakt met de inzet van extra ondersteuning.  Er moet ook al een Ondersteuningsteam belegd zijn en gekeken zijn naar welke deskundigen verder betrokken kunnen worden. Ook is het de bedoeling dat er al een ontwikkelingsperspectief is opgesteld. De school moet een duidelijke hulpvraag hebben.

Toestemming van ouders

Voordat het samenwerkingsverband bij het OT gevraagd wordt, legt de school aan ouders uit dat dit de volgende stap is in de ondersteuningsstructuur. Het doel is om te komen tot een gezamenlijk traject. Mochten ouders toch niet willen dat het SWV bij het OT aansluit, kan de IB-er of leerkracht wel nog overleggen met de medewerker van het SWV. Dat kon ook vóór de nieuwe werkwijze al.

Er kan een situatie ontstaan waarin de school vindt dat zij niet meer kan voldoen aan wat een kind nodig heeft en ouders willen niet dat een adviseur van het samenwerkingsverband aansluit bij een OT. De school mag dan ook nog steeds zonder toestemming van ouders een toelaatbaarheidsverklaring voor het speciaal (basis)onderwijs aanvragen. School moet daarbij wel kunnen aantonen dat zij haar best heeft gedaan om ouders te betrekken bij hoe het op school gaat en welke ondersteuning is ingezet. Daarbij moet school ook kunnen aantonen dat zij meerdere malen haar zorgen heeft besproken met ouders en dat school aan een andere vorm van onderwijs denkt. 

Als ouders van het samenwerkingsverband meer informatie willen over wat het aansluiten van een adviseur inhoudt, dan kunnen zij contact opnemen met een maatschappelijk deskundige van het samenwerkingsverband. 

Het kan ook voorkomen dat niet de school maar ouders graag willen dat een adviseur van het samenwerkingsverband aansluit bij een OT. In dit geval kunnen ouders dat bespreken met de school.