Ministerie VWS lanceert website ‘Reik thuiszitters de hand’
Reik thuiszitters de hand
Hoe kunnen professionals het beste omgaan met leerplichtige jongeren die thuis zitten? Meestal gaat het om kwetsbare kinderen, complexe problemen en een vaak langdurige zoektocht naar passend onderwijs en zorg. Voor de aanpak van thuiszitters is niet één perfecte oplossing. Wel zijn er diverse acties die de kans op succes vergroten. De inspecties van het Samenwerkend Toezicht Jeugd (STJ) zijn in 2013 een toezichtonderzoek gestart naar de aanpak van thuiszitten. Dit heeft inzichten opgeleverd over werkende elementen in het handelen van professionals. Op de website www.reikthuiszittersdehand.nl zijn de bevindingen gepresenteerd. Deze zijn ondergebracht in zeven uitgangspunten.
1. Aansluiten bij jongeren: reflecteer op eigen rol en houding
Jongeren willen gehoord worden en serieus worden genomen. Het is daarom belangrijk dat professionals de wensen en behoeften inventariseren en daar zoveel mogelijk bij aan sluiten. De professional moet zijn rol en houding aanpassen om beter aan te sluiten op wat de jongere nodig heeft. Professionals mogen wel eisen en kaders stellen.
2. Signaleren en handelen: wacht bij twijfel niet af
Een jongere wordt niet van de een op de andere dag een thuiszitter. Het zo vroeg mogelijk herkennen geeft professionals de gelegenheid om bijtijds in gesprek te gaan met de jongere en ouders. Dit vraagt van professionals dat zij verder kijken dan het eerste signaal. Signaleren is een proces van opmerken, wegen en duiden om te kunnen besluiten welke acties noodzakelijk zijn.
3. Eigen kracht: de professional als coach
Als jongeren en ouders ervaren dat zij problemen zelf kunnen oplossen, geeft dit zelfvertrouwen en vertrouwen in de toekomst. Om dit probleemoplossend vermogen te stimuleren moet de professional op zoek naar de eigen kracht van de jongere, ouders en het netwerk. Het is daarbij belangrijk dat de jongere een verantwoordelijkheid krijgt die pas bij wat ze aankunnen. De professional stelt zich op als coach. De focus verschuift van het actief zelf oplossen van problemen naar het vergroten van het oplossend vermogen van jongeren.
4. Tempo en timing: vooruitgang boeken motiveert
Lang thuiszitten demotiveert en verhoogt de drempel om weer naar school te gaan. Tempo houden is daarom belangrijk. Tegelijkertijd is het van belang dat er gekeken wordt naar het tempo wat past bij de mogelijkheden van de jongere. Het is dus nodig dat de professional inschat waar de jongere op dat moment aan toe is en het tempo daaraan aanpast.
5. Partnerschap met ouders: initiatief voor de relatie ligt bij de professional
Voor het oplossen van thuiszittersproblematiek is het noodzakelijk om ouders te betrekken. Dit omdat ze als opvoeders een deel van de oplossing in handen hebben. De nieuwe Wet passend onderwijs en de nieuwe jeugdwet bieden kansen om ouders intensiever te betrekken bij de hulp en ondersteuning aan jongeren.
6. Variëren met rollen: ruimte maken voor maatwerk
Wanneer een professional in staat is om zijn manier van werken aan te passen aan wat een jongere in een bepaalde situatie nodig heeft, ontstaat maatwerk. Thuiszitters hebben bijna altijd te maken met verschillende professionals. Voor alle betrokkenen, zowel de professionals als de jongere en zijn ouders, moet duidelijk zijn wie de regie heeft. Om maatwerk te kunnen bieden is het belangrijk dat organisaties ruimte creëren, zodat professionals hun handelen en de keuze van invulling van hun rol kunnen afstemmen op de situatie van de jongeren.
7. Integraal aanbod zorg en onderwijs: ga samen aan de slag
Om thuiszittersproblematiek aan te pakken is het belangrijk dat professionals uit zorg en onderwijs een gezamenlijk aanbod doen dat past bij de specifieke problematiek van de jongere en het gezin. Professionals moeten kunnen inschatten wat een jongere nodig heeft en hoe er vanuit zorg en onderwijs kan worden bijgedragen aan oplossingen. Daarvoor is het belangrijk dat professionals het zorg –en onderwijsaanbod kennen.