Wat is het schoolexamen?
Schoolexamen en centraal examen
Het eindexamen bestaat uit een schoolexamen en een centraal examen. De meeste examenvakken worden afgesloten met zowel een schoolexamen als een centraal examen. Het eindcijfer is dan een gemiddelde van die twee. Maar er zijn ook vakken die met alleen een schoolexamen worden afgesloten (art. 2.53 lid 2 WVO 2020).
Meer informatie over het het schoolexamen en centraal examen staat in: ‘Wat is het verschil tussen schoolexamen en centraal examen?’
Waar gaat het schoolexamen over?
De minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap stelt voor alle onderwijssoorten (vmbo, havo en vwo) een examenprogramma vast. Hierin staat welke examenstof per vak verplicht is (art. 2.54 WVO 2020). De examenstof die niet aan bod komt in het centraal examen, moet in het schoolexamen worden getoetst. Daarnaast mag de school extra examenstof voor de schoolexamens verplicht stellen.
Beoordeling schoolexamens
Voorafgaand aan het centraal examen krijgt de eindexamenkandidaat een overzicht van de resultaten voor het schoolexamen. Het is verstandig als de kandidaat direct controleert of die gegevens kloppen (art. 3.15 Uitvoeringsbesluit WVO 2020). Na controle tekent de kandidaat voor ontvangst (art. 3.15 lid 3 Uitvoeringsbesluit WVO 2020).
De cijfers worden gegeven volgens een schaal van 1 tot en met 10. Hierbij is er een onderscheid tussen vakken die worden afgesloten met alleen een schoolexamen en vakken die worden afgesloten met een schoolexamen en een centraal examen (art. 3.13 lid 1 en 2 Uitvoeringsbesluit WVO 2020).
Het vak Engels bestaat bijvoorbeeld uit een schoolexamen en een centraal examen. Als een leerling een 7,8 heeft voor het schoolexamen, dan rondt de school dit cijfer niet af naar een 8, maar blijft het cijfer na de komma staan. Het vak maatschappijleer bestaat alleen uit een schoolexamen. Als een leerling een 6,6 heeft voor dit vak, dan rondt de school dit af naar een 7.
De school bepaalt op welke wijze leerlingen schoolexamens herkansen. Informatie hierover staat in het pta en het examenreglement van de school.
Tip: check voordat je begint aan de schoolexamens altijd het examenreglement. Begrijp je de tekst niet goed? Bespreek het reglement dan met je ouders, vrienden, klasgenoten of je mentor.
Oneens met de beoordeling?
De docenten kijken de schoolexamens na. Het kan echter gebeuren dat een ouder en/of leerling het niet eens is met de beoordeling van het schoolexamen. In dit geval kunnen zij in het leerlingstatuut lezen op welke manier zij hiertegen bezwaar kunnen maken.
Meer informatie over veelvoorkomende problemen bij de schoolexamens staat in: ‘Onregelmatigheden bij de schoolexamens’.
Deadline eindcijfers schoolexamen
De school bepaalt zelf wanneer leerlingen schoolexamens maken. Maar het moet wel afgesloten zijn voor de start van het eerste tijdvak van het centraal examen (art. 2.55 lid 2 WVO 2020).
Als een leerling ziek is of om een andere reden een schoolexamen niet heeft kunnen maken zonder dat hij hier iets aan kon doen, mag de schooldirecteur besluiten dat een leerling het schoolexamen maakt na aanvang van het eerste tijdvak van de centraal examens. De kandidaat moet het schoolexamen in dat geval wel afronden vóór de afname van het centraal examen in dat vak (art. 2.55 lid 4 WVO 2020).
Sommige vakken worden afgesloten met alleen een schoolexamen. Kandidaten hoeven in dit vak dan geen centraal examen te doen. Dit geldt bijvoorbeeld voor maatschappijleer. Maar ook dit vak moet vóór de start van het centraal examen zijn afgerond (art. 3.15 lid 1 Uitvoeringsbesluit WVO 2020).
Programma van toetsing en afsluiting (pta)
Schoolbesturen maken een programma van toetsing en afsluiting (pta). Hierin staat informatie over de inhoud, planning en beoordeling van het schoolexamen.
Scholen hebben veel vrijheid in het vaststellen van het pta. Ze bepalen zelf hoeveel toetsen ze afnemen, wat voor soort toetsen dit zijn en hoe ze die verspreiden over meerdere leerjaren in de bovenbouw.
Wel zijn scholen verplicht om het programma vóór 1 oktober vast te stellen en aan de Onderwijsinspectie toe te zenden. Ook moeten zij het pta voor die datum aan de examenkandidaten hebben uitgereikt. Bovendien heeft de medezeggenschapsraad instemmingsrecht bij de vaststelling of wijziging van het programma van toetsing en afsluiting ( ).
Meer informatie over het pta staat in: ‘Wat is het programma van toetsing en afsluiting (pta)?’
Regels voor organisatie schoolexamens aangescherpt
In 2018 en 2019 verliepen de schoolexamens op twee scholen niet volgens de wettelijke regels. Daarom zijn deze regels sinds 1 augustus 2021 aangescherpt:
- Scholen moeten een examencommissie hebben, die de kwaliteit van de schoolexaminering beschermt. Deze commissie moet bovendien aan bepaalde eisen voldoen;
- De examencommissie is betrokken bij het maken van het examenreglement en het programma van toetsing en afsluiting;
- Er zijn meer eisen aan de inhoud van het pta. Scholen moeten bijvoorbeeld duidelijk maken wat de samenhang is tussen schoolexamenstof en de toetsen in het pta;
- De taken van iedereen die betrokken is bij het afnemen van de schoolexamens moeten helder zijn;
- Omdat de examensecretaris een belangrijke rol speelt bij de organisatie van de schoolexamens, moet hij aan een aantal wettelijke eisen voldoen.
