Zorgen over de leesvaardigheid van uw kind en het leesonderwijs op de basisschool?
Zorgen over leesvaardigheid
Merkt u dat uw kind eind groep 3 of begin groep 4 nog nauwelijks korte woordjes kan lezen? En scoort uw kind slecht op de toetsen? Dan maakt u zich wellicht zorgen over zijn leesvaardigheid. Hetzelfde geldt voor ouders van kinderen die (zeer) matig scoren op technisch lezen en/of begrijpend lezen in de hogere groepen.
Maar het kan ook zijn dat uw kind prima scoort op de toetsen en vlot leest, maar helemaal niet van lezen houdt. Dat laatste kan u wellicht ook zorgen baren. Niet alleen omdat u uw kind gunt dat het geniet van lezen, maar ook omdat er een verband is tussen leesplezier en leesvaardigheid (Stichting Lezen 2023).
Op de basisschool leren kinderen lezen en schrijven. Dit proces start al spelenderwijs in groep 1, bijvoorbeeld door middel van rijmspelletjes, letters stempelen en op montessorischolen met schuurpapieren letters (de vorm van een letter leren kennen door met je vinger te voelen).
In groep 3 leren kinderen alle lettertekens en klanken en rond de kerstvakantie kunnen de meesten al korte woordjes lezen en schrijven. Dit lees- en schrijfproces gaat in een doorgaande lijn verder tot en met groep 8. De basisschool houdt zich hierbij aan de wettelijke kerndoelen. Bovendien wordt de leesvaardigheid van de leerlingen regelmatig getoetst via methodetoetsen en methode-onafhankelijke toetsen, zoals Leerling in Beeld van Cito (art. 45b WPO).
Zorgen over leesvaardigheid bespreken
Als u zich zorgen maakt over de leesvaardigheid van uw kind, kunt u het volgende stappenplan volgen:
Stap 1
Bekijk de laatste toetsresultaten van uw kind. Deze toetsresultaten staan vaak in een papieren rapport, maar zijn ook digitaal te raadplegen in het leerlingdossier. Ouders hebben inzagerecht in dit dossier. Kijk naar de resultaten op het gebied van technisch lezen (AVI) en lezen op tempo (DMT). Kijk ook naar het toetsresultaat van begrijpend lezen, deze toets wordt afgenomen vanaf eind groep 3.
Stap 2
Liggen de toetsresultaten van uw kind onder het gemiddelde? En merkt u zelf ook dat uw kind moeite heeft met technisch lezen en/of begrijpend lezen? Vraag dan een gesprek aan met de leerkracht. Bespreek met haar de toetsresultaten en vraag wat zij doet om het niveau van uw kind omhoog te krijgen. Vraag ook of u hier zelf iets in kunt betekenen. Bijvoorbeeld dagelijks oefenen met uw kind.
Stap 3
Heeft u speciale zorgen? Vermoedt u bijvoorbeeld dyslexie? Of maakt u zich zorgen over het gebrek aan leesplezier bij uw kind? Bespreek dit dan ook. Maak afspraken of en zo ja op welk termijn uw kind getest kan worden op dyslexie. U kunt ook aangeven dat u een gesprek wilt met de intern begeleider of de leescoördinator op school. Ter voorbereiding op dit gesprek kunt u in de schoolgids lezen hoe het zorgbeleid op school eruit ziet, met name op het gebied van leesproblemen zoals dyslexie.
Zorgen over leesonderwijs op school
Het kan ook zijn dat uw kind prima leest (zowel technisch als begrijpend) en goed scoort op de toetsen, maar dat u zich toch zorgen maakt over het leesonderwijs op de basisschool. Misschien vindt u dat de school te weinig aandacht besteedt aan het leesonderwijs in bredere zin.
Zo zijn er scholen die alleen maar leeslessen geven uit methodeboeken en nauwelijks aandacht besteden aan het praten over boeken of het schrijven van opstellen (verhalen). Terwijl ook die vaardigheden gerelateerd zijn aan leesvaardigheid en leesplezier.
Ook kan het zijn dat u het boekenaanbod op de school karig vindt. Misschien staan er alleen maar verouderde boeken in de schoolbibliotheek of is er helemaal geen schoolbibliotheek.
Tip: Lees ‘Van oppervlakkig lezen naar tekstbegrip én leesplezier: deze basisschool gooide radicaal het roer om’ in: Volkskrant (17 december 2023). Over de Alan Turingschool in Amsterdam Oost.
Zorgen over leesonderwijs op school bespreken
Als u zich zorgen maakt over het leesonderwijs op school, kunt u het volgende stappenplan volgen:
Stap 1
Lees in de schoolgids hoe het leesbeleid op de basisschool eruit ziet. Welke methodes gebruikt de school? Wat doet de school aan het stimuleren van leesplezier? Organiseert de school bijvoorbeeld wel eens boekenmarkt en is er een schoolbibliotheek?
Stap 2
Nu u ingelezen bent in het leesbeleid op school, heeft u hierover wellicht vragen. Vraag in dat geval een gesprek aan met de leerkracht. Informeer tijdens dit gesprek hoe zij het leesonderwijs in de klas vormgeeft. Geeft de leerkracht leeslessen uit de leesmethode, zoals vermeld in de schoolgids? En wat vindt ze van die methode? Geeft de leerkracht ook leeslessen buiten de methode om, zo ja wat voor een soort lessen zijn dit? Schrijven de kinderen ook wel eens opstellen? En wat doet de leerkracht aan boekpromotie en voorlezen? Is er een aantrekkelijke boekenkast in de klas? En hoe vaak en hoe lang lezen kinderen zelfstandig? Al deze vragen geven een beeld van het leesaanbod in de klas.
Stap 3
Vindt u op basis van de informatie die u tijdens het gesprek met de leerkracht heeft gekregen dat het leesaanbod matig is? Dan kunt u dit aangeven bij de leerkracht. Daarnaast kunt u een gesprek aanvragen met de leescoördinator, als de school die heeft aangesteld. Een leescoördinator kan u meer informatie geven over het toekomstig leesbeleid van de school. Misschien zijn er op de korte termijn bijvoorbeeld plannen om de schoolbibliotheek te vernieuwen of een nieuwe leesmethode aan te schaffen.
Stap 4
Is er geen leescoördinator en/of zijn er geen plannen om het leesonderwijs een impuls te geven? Vraag dan een gesprek aan met de oudergeleding van de medezeggenschapsraad (MR). U kunt bij hen uw zorgen kenbaar maken en er zo voor zorgen dat dit een agendapunt wordt op de MR-vergadering. Tijdens zo’n vergadering gaan MR-leden, ouders en leerkrachten, met elkaar in gesprek over onder andere het te voeren beleid van de school.
Tips voor ouders om leesvaardigheid te vergroten en leesonderwijs te verbeteren
Tot slot nog een aantal tips om de leesvaardigheid van uw kind te vergroten en het leesonderwijs op de school van uw kind een impuls te geven.
Leesvaardigheid van uw kind vergroten:
- Lees uw kind elke dag voor, ook als uw kind al zelf kan lezen.
- Bezoek minimaal twee keer per maand samen de bibliotheek.
- Laat uw kind zelf zijn boeken kiezen, maar let daarbij wel op het juiste AVI-niveau.
- Geef het goede voorbeeld en lees zelf ook boeken.
Meer tips staan in: ‘Hoe krijg ik mijn kind aan het lezen?’
Leesonderwijs op de basisschool van uw kind een impuls geven:
- Lees het artikel ‘Leesbevordering in onderwijs werpt vruchten af’ (Stichting Lezen 2023), waarin de nieuwste wetenschappelijke inzichten staan over effectief leesonderwijs en bespreek dit met de school.
- Breng de school in contact met het leesbevorderingsprogramma ‘Bibliotheek op school’.
- Wijs de school op de website leesbevorderingindeklas.nl, een handige websites met leuke lesideeën en boekpromotie.
- Bied jezelf aan als leesouder.
- Bied jezelf aan als vrijwilliger in de schoolbibliotheek.
- Wijs de school op de boeken Technisch lezen in een doorlopende leerlijn (2020) en Begrijpend lezen in een doorlopende leerlijn (2023) van Marita Eskes.
